Filmovi koji su uspeli da na pravi način obrade temu queer odnosa

U istoriji filma, a i istoriji generalno, queer ljudi i njihovi odnosi su često bili marginalizovani, a njihova reprezentacija je bila gotovo nepostojeća u masovnim medijima. Kada je i bila prisutna, često je bila prikazana na podrugljiv ili pogrešan način, što je dodatno doprinosilo stereotipima i stigmatizaciji. Na primer, film The Boys in the Band (1970), iako pionirski u prikazivanju queer likova, često je bio kritikovan zbog toga što je predstavio gay zajednicu kroz prizmu patoloških stereotipa i negativnih predrasuda. Ova vrsta prikaza doprinela je perpetuiranju negativnih slika i nerazumevanja o queer iskustvima.

Srećom, u poslednjim decenijama došlo je do značajnih promena u načinu na koji queer ljudi i njihove priče bivaju predstavljene na filmskom platnu. Film Brokeback Mountain (2005), iako ni on nije savršen i susreo se sa određenom vrsto kritika, zaista mi je jedan od omiljenih filmova ikada. Ova dirljiva priča o ljubavi između dva muškarca koji su zbog društvenih ogrančenja prinuđeni da žive teške i može se reći lažne živote, napravila je jednu vrstu prekretnice u prikazivanju dubine queer ljubavi na filmskom platnu. 

Takođe, film Call Me by Your Name (2017) je jedan od onih koje gledam kad želim da se uz prelepe kadrove severne Italije kvalitetno isplačem (iako mislim da Armie Hammer treba da ostane cancelovan zauvek!)

Međutim, nije svaki film koji se bavi queer temama uspeo da na pravi način obradi takvu temu. Blue Is the Warmest Color (2013), uprkos tome što je isprva doživeo veliki uspeh, suočio se sa značajnim kritikama zbog načina na koji je snimljen i prikazan. Kritičari su istakli da film problematično pristupa intimnim scenama i da je u velikoj meri eksploatativan prema glavnim glumicama, što je potvrdila i jedna od glavnih glumica Léa Seydoux i istakla kako joj je na snimanji filma bilo izuzetno neprijatno i da je od strane reditelja doživela nasilje i bila prinuđena na snimanje određenih scena. Ovaj aspekt naglašava kako čak i filmovi koji imaju nameru da prikažu queer iskustva mogu na kraju doprineti problemima ako autori nisu dovoljno edukovani o ovakvim temama ili prosto samo dovoljno arogantni da se uprkos tome ipak odluče na pokušaj interpretacije queer narativa. U nastavku pogledaje preporuke filmova koji obrađuju queer tematiku a koje bi po meni svi trebali da pogledaju.

My Own Private Idaho (1991)

Režija: Gus Van Sant

Priča prati dva prijatelja, Mikea Watersa i Scotta Favora, koje tumače River Phoenix i Keanu Reeves, dok kreću na putovanje ličnog otkrivanja koje ih vodi od Portlanda, Oregon, do Mikeovog rodnog grada u Idahu, i potom u Rim u potrazi za Mikeovom majkom. Ovaj film se smatra se smatra značajnim u okviru New Queer Cinema, pokreta nezavisnog filma sa queer temama iz ranih 1990-ih godina. Od svog izlaska, stekao je popularnost i postao kultni klasik, posebno među LGBT publikom. Film je poznat po svojoj tada tabu temi i avangardnom stilu.

My own private Idaho

The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert (1994)

Režija: Stephan Elliott

Radnja filma prati dve drag kraljice, koje igraju Hugo Weaving i Guy Pearce, i jednu transrodnu ženu koju tumači Terence Stamp, dok putuju kroz australijsku pustinju od Sidneja do Alice Springsa u turističkom autobusu koji su nazvali „Priscilla“. Na putovanju se susreću sa različitim grupama i pojedincima.

Film je bio iznenađujući svetski hit, a njegovo pozitivno prikazivanje LGBT osoba pomoglo je uvođenju LGBT tema u mainstream publiku. Dobio je pretežno pozitivne kritike i osvojio Oscara za najbolju kostimografiju na 67. dodeli Oskara. Prikazan je u sekciji Un Certain Regard na Filmskom festivalu u Kanu 1994. godine i postao je kultni klasik kako u Australiji, tako i širom sveta.

The Adventures of Priscilla, Queen of the Desert

All About My Mother (1999)

Režija: Pedro Almodóvar

Nakon tragične smrti sina, Manuela kreće iz Madrida u Barselonu da pronađe njegovog oca – trans ženu koju nije videla godinama. Na tom putu, susreće glumice, prostitutke i monahinje, žene na margini koje stvarno osećaju život i pomažu joj da ponovo pronađe smisao i snagu.

Almodóvar, u svom prepoznatljivom stilu, slavi žensku solidarnost, bol, haos i nežnost sa punim bojama i emocijama koje ne traže dozvolu. All About My Mother je priča o majčinstvu, identitetu i opstanku, u kojoj melodrama postaje istina. Film koji ne beži ni od patnje ni od smeha — i zbog toga ostaje nezaboravan.

C.R.A.Z.Y. (2005)

Režija: Jean-Marc Vallée

Film C.R.A.Z.Y. prati priču o Zacu, mladiću koji se suočava sa homofobijom dok odrasta sa četiri brata i svojim ocem u Quebecu tokom 1960-ih i 1970-ih. Film za soundtrack ima pesme umetnika kao što su David Bowie, Pink Floyd, Patsy Cline, Charles Aznavour i The Rolling Stones.

Kao popularno delo u Cinema of Quebec C.R.A.Z.Y. je bio jedan od najgledanijih filmova godine u toj provinciji. Film je osvojio brojne nagrade, među kojima 11 Genie nagrada, uključujući najbolji dugometražni film.

C.R.A.Z.Y

The Way He Looks (2014)

Režija: Daniel Ribeiro

Leonardo je slepi tinejdžer koji želi da se osamostali. Njegov svakodnevni život, odnos sa najboljom prijateljicom Giovanom i način na koji vidi svet potpuno se menjaju dolaskom Gabriela. Film je zasnovan na kratkom filmu iz 2010. godine Eu Não Quero Voltar Sozinho (I Don´t Wanr To Go Back Alone). U filmu glume Ghilherme Lobo, Fábio Audi i Tess Amorim, koji su takođe glumili u kratkom filmu

The Way He Looks

Tangerine (2015)

Režija: Sean Baker

Jedan božićni dan u Los Anđelesu, dve trans prijateljice, ulica kao pozornica i potraga koja je sve osim tiha. Sin-Dee, sveže izašla iz zatvora, saznaje da je dečko prevario. U pratnji svoje najbolje prijateljice Alexandre, kreće u jurnjavu kroz Hollywood pun šarenih laži, brzih ulica i trenutaka sirove bliskosti.

Snimljen iPhone-om, bez glamura i bez filtera, Tangerine je film koji udiše stvarnost. Brz, duhovit, brutalan i dirljiv — ne pokušava da bude isforsirano autentičan, već to jednostavno jeste. Baker daje glas onima koje filmska industrija često ućutkuje, i to s ritmom, humorom i emocijom.

Tangerine

Carol (2015)

Režija: Todd Haynes

Carol je istorijska romantična drama zasnovana na romanu The Price of Salt iz 1952. godine, koji je napisala Patricia Highsmith (ponovo objavljen kao Carol 1990. godine). U filmu igraju Cate Blanchett, Rooney Mara, Sarah Paulson, Jake Lacy i Kyle Chandler. Radnja filma smeštena je u New York City tokom ranih 1950-ih i prati zabranjenu aferu između ambiciozne fotografkinje i starije žene koja prolazi kroz težak razvod.

Moonlight (2016)

Režija: Barry Jenkins

Okarakterisan kao jedan od najboljih filmova 21.veka Moonlight je zasnovan je na neobjavljenoj polu-autobiografskoj drami Tarell Alvin McCraney In Moonlight Black Boys Look Blue. U filmu igraju Trevante Rhodes, André Holland, Janelle Monáe, Ashton Sanders, Jharrel Jerome, Naomie Harris i Mahershala Ali.

Film prikazuje tri faze u životu glavnog junaka: njegovo detinjstvo, adolescenciju i ranu odraslu dob. Istražuje poteškoće sa kojima se suočava u vezi sa svojom seksualnošću i identitetom, uključujući fizičko i emotivno zlostavljanje koje trpi tokom odrastanja.

Moonlight

God’s Own Country (2017)

Režija: Francis Lee
Proleće. Yorkshire. Mladi farmer Johnny Saxby bori se sa svakodnevnim frustracijama kroz konzumiranje alkohola i neobavezni seks, sve dok dolazak rumunskog migranta ne pokrene intenzivnu vezu koja Johnnyju menja život.

God’s Own Country

A Fantastic Woman (2017)

Režija: Sebastián Lelio

Ova španska drama prati priču o Marini, trans ženi koja se suočava sa velikim izazovima nakon smrti svog partnera. Film je hvaljen zbog svoje duboke i empatične obrade tema seksualne i rodne identitete, kao i zbog izvanredne izvedbe glavne glumice Daniele Vega.

Portrait of a Lady on Fire (2019)

Režija: Céline Sciamma

Takođe jedan od mojih omiljenih filmova ikada čija je radnja smeštena u Francusku krajem 18. veka i prati priču o Marianne, talentovanoj slikarki koja je angažovana da naslika portret Heloïse, mlade aristokratkinje koja se sprema za udaju. Heloïse se protivi braku i ne želi da bude portretisana, pa Marianne mora da je slika potajno dok je prati kao njen čuvar. Sciamma koristi film kako bi istražila teme ljubavi, slobode, i umetnosti, a sve to u kontekstu istorijskih ograničenja i očekivanja. Kinematografija filma je posebno hvaljena zbog svoje vizuelne lepote i sposobnosti da uhvati intimne trenutke između likova.

Portrait of a Lady on Fire

Transfinite (2019)

Režija: Neelu Bhuman

Transfinite je sci-fi antologijski film sastavljen od sedam samostalnih kratkih priča u kojima nadprirodni trans i queer ljudi iz različitih kultura koriste svoje moći da štite, vole, podučavaju, bore se i uspevaju. Svaki segment istražuje različite žanrove i stilove, od fantazije i naučne fantastike do horora i drame, odražavajući raznolika iskustva i kulture svojih likova.

Transfinite

All of Us Strangers (2023)

Režija: Andrew Haigh

U savremenom Londonu, Adam živi usamljenički život u gotovo praznom stambenom kompleksu. Njegov svakodnevni ritam poremeti susret sa misterioznim komšijom Harryjem, što pokreće lanac događaja koji ga vraćaju u prošlost. Adam se vraća kući i ponovo povezuje sa svojim roditeljima, koji su tragično preminuli pre 30 godina, detinjstvom i patnjama. Film istražuje granicu između stvarnog i nadrealnog, prošlosti i sadašnjosti, kroz Adamovu potragu za pomirenjem i ljubavlju.

I Saw the TV Glow (2024)

Režija: Jane Schoenbrun

U predgrađu 1996. godine, dvanaestogodišnji Owenupoznaje Maddy, devojku opsednutu misterioznim TV serijalom The Pink Opaque. Njihovo prijateljstvo se razvija kroz zajedničku strast prema seriji, koja prati tinejdžere sa psihičkim sposobnostima u borbi protiv zle sile. Kroz godine, Owen i Maddy postaju sve više povezani sa svetom serije, što dovodi do pomućenja granica između stvarnosti i fikcije. Kada serija biva otkazana, njihova stvarnost počinje da se raspada. Godinama kasnije, odrasli Owen  ponovo susreće Maddy, koja tvrdi da je provela osam godina unutar sveta serije. Njihovo ponovno povezivanje tera ih da preispitaju svoja sećanja.

Film istražuje teme identiteta, tranzicije i uticaja medija na mlade, koristeći retro estetiku i elemente horora, a režiserka Jane Schoenbrun, trans umetnica, koristi lično iskustvo da stvori snažnu naraciju o odrastanju i samoprihvatanju.

A24

Love Lies Bleeding (2024)

Režija: Rose Glass

Iako noviji, film se dešava u 1989. godini u zabačenom gradiću u Novom Meksiku. Lou, menadžerka teretane, vodi usamljeni život dok se ne zaljubi u Jackiej (Katy O’Brian), ambicioznu body builderku koja se sprema za takmičenje u Las Vegasu. Njihova strastvena veza ubrzo se pretvara u haos, kada se obe nađu upletene u kriminalne aktivnosti Louinog oca, lokalnog mafijaša. Film istražuje granicu između ljubavi i destrukcije, prikazujući kako ambicija, nasilje i porodične tajne mogu oblikovati našu sudbinu.

A24