Kako je modni detalj hrvatskog porekla postao ultimativni modni trend?

Priča o počecima kravate romantičnija je nego što biste ikad pomislili. Hrvatski vojnici oko vrata su nosili finu maramu vezanu na specifičan, dotad neviđen način, koji su, po predanjima, često dobijali upravo od svojih odabranica. Njihov dolazak u Pariz izazvao je nezapamćenu pažnju francuske buržoazije. I oni su se, naime, borili na strani francuskog kralja u Tridesetogodišnjem ratu koji je početkom 17. veka besneo Evropom. Kažu da je mladi francuski kralj Luj XIV. kravatu počeo da nosi kad mu je bilo samo sedam godina te je time na neki način odredio modni standard celog francuskog plemstva. Francuzi su taj stil, po Hrvatima, nazivali „à la Croate“, od čega je nastalo i samo ime cravate.

U svojoj knjizi „La Grande Historie de la Cravate“ („Velika istorija kravate“), francuski pisac Francois Chaille pisao je sledeće: „Oko 1635. godine nekih šest hiljada vojnika i vitezova, stiglo je u Pariz kao podrška francuskom kralju Luju XIII. Među njima je bio velik broj hrvatskih plaćenika koji su, predvođeni banom, ostali u službi francuskog kralja. Tradicionalna odora sa vezanim, oslikanim, maramama oko vrata pobuđivala je pažnju francuskog dvora. Marame su bile napravljene od različitih materijala, od grubih, koje su nosili obični vojnici, do svilenih i onih od finog pamuka koje su nosili časnici. Taj „hrvatski elegantni stil“, potpuno nepoznat u tadašnjoj Evropi, oko 1650. godine biva prihvaćen na francuskom dvoru i postaje modni odevni predmet među buržoazijom toga vremena kao simbol kulture i elegancije. Osim lepote, te marame bile su u mnogome praktičnije nego do tad nošeni kruti čipkasti okovratnici francuskih vojnika i časnika. U Englesku je kravatu doneo Karlo II. po svom povratku iz izgnanstva. Kravata je ubrzo osvojila, kao modni odevni predmet, i celu Evropu.“

U kasnim 90-tima dvojica istražitelja sa univerizteta Cambridge, Thomas Fink i Yong Mao, pomoću matematičkog modelovanja izračunali su da postoji 85 teorijskih mogućnosti vezivanja standardnog čvora kravate, ograničivši broj „poteza“ na devet. Najpopularniji načini vezanja kravate danas su običan čvor, dvostruki čvor, mali čvor, klasični windsor i polu-windsor. Uz spomenute valja navesti i popularne „atlantic stil“ u kojem se čvor veže otpozadi i, svakako, leptir-mašnu. 

U prvoj dekadi 20. veka kravata je bila obavezan odevni predmet za muškarce, a u večernjim prilikama i na društvenim događanjima nosila se leptir-mašna. U dvadesetima kravata poprima današnji oblik, a u tridesetima se događa jedan od najznačajnijih trenutaka za istoriju kravate kad je Jessie Langdorf, proizvođač iz New Yorka, izumeo nov način rezanja tkanine koji je osigurao da se kravata vrati u svoj izvorni oblik nakon svakog vezivanja. Prvu kolekciju kravata za žene napravio je Grover Chain Shirt Shop nakon Drugog svetskog rata. Pedesete su donele pojavu prvih uskih kravata, a šezdesete, poznate po revolucionarnim promenama, pak, suprotan ekstrem kravata širokih i do 15 centimetara, što je nazvano losos-stil. Njega su sa oduševljenjem prihvatile i disko sedamdesete, a tek u devedesetima širina 9-10 centimetara postaje svojevrsni standard, mada moda i trendovi neprestano izbacuju nebrojene varijacije ovog najraširenijeg modnog dodatka na planeti.

Od Marlene Dietrich do Madonne, od Katharine Hepburn do Grace Jones, od princeze Diane do Billie Eilish, kravata već decenijama predstavlja statement koji su žene „prisvajale“ kako bi potvrdile status odvažnih i neustrašivih, emancipovanih i beskompromisnih; slobodnih.

Verovatno je razlog tome činjenica da se kravata, više nego ijedan drugi modni dodatak, od svog nastanka pa do danas vezivala uz muško odevanje. U ženskom odevanju nikad nije postala mainstream kao na primer pantalone, šešir ili potpetice – odreda usvojeni iz muškog ormara, već kao simbol svojevrsnog bunta, baš kao što su to u svojim kolekcijama sa kravatom, na primer, radili Vivienne Westwood i Jean Paul Gaultier, koji je prvi kreirao i ikoničnu haljinu sačinjenu od kravata. Koristili su je na alternativan način, inspirisani subkulturnim grupama koje su, pak, istu prisvojile od visokog društvenog establišmenta noseći je sa dozom ironične anarhije i bunta u znak društvenog protesta.

Sličnu atmosferu mogli smo da osetimo već prošle godine na defileima mladih, ali uticajnih novih modnih imena kao što su Vaquera, Hodakova i Avavav. Iznenađenje je bila i vizija Daniela Roseberryja, koji je za Schiaparelli zamislio potpuno surealistične kravate koje su izgledale kao pletenice ispletene od kose, kao i ona Sabata de Sarna za Gucci, koji je gotovo sve lookove muške kolekcije dopunio uskom fetišiziranom svilenom šal-kravatom vezanom svojevrsnom omčom umesto čvora. Kožne egzekucije kod Ferragama i Sportmaxa delovale su pomalo militantno, Moschinove razigrano, Loewe i Pradine formalno.

Anthony Vaccarello u muškoj Saint Laurent kolekciji najavio je tada ono što je naredne sezone u aktualnoj ženskoj kolekciji naprosto eksplodiralo: klasična kravata, rekli bismo gotovo strogo formalna i poslovna, došla je u centar modne pažnje praćena ultra modernim krojenjem i oversized odelima o kojima ne prestaje da se priča. Pratili su to i desetine drugih, od očekivano klasičnih Giorgia Armanija i Ralpha Laurena do trenutno najuzbudljivijih kao što su 3.Paradise, Kidsuper i Willy Chavarria. 

Na jesen će trend, sudeći prema kolekcijama, tek poprimiti znakove pravog usijanja. Kravata se već sada nosi u svim mogućim kombinacijama, od basic košulje sa baggy jeansom do savršeno krojenih odela. S jeseni će taj naglasak na formalnom postati još izraženiji. Krojenje postaje još preciznije i struktiriranije, a kravata je neretko bojom usklađena u monohromatski blok sa košuljom i odelom. U toplim danima koji dolaze olabavite čvor, ali kravate se ne rešavajte. Ona je tu i, ako je suditi po modi, čini se da će postati moćnija nego ikad.

Kreativna direkcija: Petar Trbović
Foto: Marko Suvić
Modeli: Nikolina Matičević @ Faith Model Management i
Pavle Nikolić @ Vampire Mgmt
Šminka: Simona Antonović
Kosa: Milena Maršić @ Salon Glamour
Asistentkinja stiliste: Nives Skelin